MỤC LỤC BÀI VIẾT
Staking là gì?
Staking là việc lưu trữ và khoá 1 số lượng đồng tiền kỹ thuật số nhất định trong ví của 1 dự án Blockchain trong 1 khoảng thời gian cụ thể để nhận được phần thưởng. Số lượng phần thưởng phụ thuộc vào sự đầu tư ban đầu của bạn, bao gồm: Số lượng Coin Stake, thời lượng Stake.
Điều này tương tự như cách bạn gửi tiền tiết kiệm trong tài khoản ngân hàng để rút lãi khi đến kỳ hạn.
Trước khi hiểu về Staking bạn cần tìm hiểu về thuật toán đồng thuận cổ phần PoS – Proof of Stake trước.
PoS là một thuật toán đồng thuận tương đối mới mẻ đối với một số loại tiền kỹ thuật số. Cơ chế này tạo ra các khối mới được thêm vào Blockchain. Các khối này được đặt bởi những người nắm giữ một số lượng đồng tiền điện tử để giúp xác thực một giao dịch mới trên nền tảng. Những người tham gia PoS sẽ được nhận phần thưởng (gồm phần thưởng khối và phí giao dịch) để làm động lực cho các đóng góp của họ.
Phân loại Staking
Staking được phân thành 2 loại hình như sau:
Staking với cơ chế đồng thuận PoS
Như khái niệm bạn đã được biết ở trên, bạn dùng 1 số lượng tiền điện tử nhất định để Staking và nhận lại phần thưởng cho hoạt động xác minh giao dịch. Dạng Staking này được thực hiện và tác động trực tiếp đến mạng lưới Blockchain.
Một số các dự án có cơ chế Staking như IOST, WAX, TRX, TomoChain …
Staking bằng cách ủy thác
Bạn gửi lại đồng Coin vào ví của nhóm phát triển dự án (không phải Blockchain riêng) và nhận lợi nhuận định kỳ. Dạng Staking này không trực tiếp tham gia vào việc xác thực các giao dịch hay bất cứ nhiệm vụ gì liên quan tới các hoạt động trong mạng lưới nhưng nó vẫn được gọi là Staking. Nó không khác gì đầu tư ủy thác. Trên thực tế, nó mang ý nghĩa giống như Lock nhiều hơn. Người dùng Lock càng lâu thì nhận được phần thưởng càng nhiều
Ví dụ Stake đồng KCS (Kucoin Share) trên sàn giao dịch Kucoin để nhận thưởng thêm KCS. Phần thưởng KCS bạn nhận được là từ lợi nhuận thu được của sàn chứ không phải từ việc bạn tham gia trên mạng lưới để tạo khối mới và xác minh giao dịch.
KCS là ERC-20 Token trên Ethereum và việc Staking KCS không có bất kỳ tác động nào tới mạng lưới Blockchain của Ethereum.
Ưu điểm và nhược điểm của việc Staking
Staking là một quá trình bao gồm mua và giữ tiền điện tử trong ví của bạn và kiếm lợi nhuận từ nó. Nói chung, nó không có bất kỳ nhược điểm nào có thể ngăn cản bạn cố gắng. Nó không mang lại bất kỳ rủi ro nào vì bạn chỉ cho người xác thực thuê số tiền của mình nhưng vẫn có toàn quyền kiểm soát và quyền sở hữu đối với chúng.
Ưu điểm của Staking
• Tạo nguồn thu nhập thụ động & tăng lượng Coin trong thời gian Staking:
Thay vì việc để trên các sàn giao dịch mà không nhận gia tăng thêm số Coin, bạn có thể đưa vào Stake và nhận thêm số Coin trong quá trình Stake đó. Tất nhiên, việc này sẽ phù hợp với các bạn muốn Hold đồng Coin đó lâu dài. Còn nếu bạn nào muốn Trade, mua bán liên tục thì sẽ không phù hợp.
• Tiết kiệm chi phí so với cơ chế PoW: Điều này rất dễ thấy khi so sánh 1 dàn máy ASIC mới nhất với 1 máy tính cấu hình cao.
Để tham gia Staking tất nhiên, các bạn phải thoả mãn một số điều kiện của dự án. Không chỉ là số lượng Coin mang đi Stake, mà còn có cả các yêu cầu về cấu hình máy để tham gia Stake. Đặc biệt là các bạn muốn trở thành Nodes, Masternodes chính trong mạng lưới Blockchain thì chắc chắn sẽ cần các máy tính cấu hình cao hơn.
Tuy nhiên, với PoS, các bạn không cần thật nhiều máy tính để chạy Nodes mà gần như chỉ cần 1 máy và cài đặt 1 lần. Việc còn lại là tăng số lượng coin Staking bên trong đó. Việc này khác biệt và tiết kiệm hơn nhiều so với việc PoW – càng nhiều máy tính cấu hình cao thì càng đào được nhiều.
• Tính an toàn: Việc Staking được thực hiện an toàn vì có bản Backup.
Trước khi chính thức Staking, các bạn đã có thể tính toán tỉ lệ lợi nhuận của mình sau khoảng thời gian Staking đó như ngày giờ nào các bạn được Unlock, hay nếu muốn Un-Stake giữa chừng thì các bạn mất bao lâu để nhận được Coin.
• Pos là dạng cơ chế đồng thuận thân thiện với môi trường và tiết kiệm năng lượng hơn so với bằng chứng khai thác công việc Pow, hiện đang sử dụng trong mạng lưới bitcoin.
• Giảm thiểu mối đe doạ từ các cuộc tấn công 51% trong mạng.
• Giá trị của tài sản đặt cược qua Pos không bị mất giá theo thời gian như máy ASIC và các phần cứng khai thác khác. Giá trị này chỉ có thể bị ảnh hưởng bởi sự biến động giá của thị trường.
• Cơ chế đồng thuận Pos loại bỏ sự phụ thuộc vào các phần cứng máy tính cao cấp.
Nhược điểm của Staking
• Trong suốt thời gian Staking, lượng Coin tham gia Stake bị khoá lại:
Các bạn sẽ không thể thực hiện bất kỳ việc mua/bán hay Trading nào với lượng Coin này. Việc Un-Stake sẽ khiến các bạn không đạt được phần thưởng như mong muốn ban đầu. Thường thì để Un-Stake các bạn cũng sẽ phải mất 1 khoảng thời gian để lấy lại số Coin đã mang đi Stake. Có thể khi nhận được số Coin đó thì cơ hội đã qua rồi.
• Không phải lúc nào Staking cũng có lời: Rủi ro lớn nhất các bạn có thể gặp phải là giá Coin Down.
Ví dụ: Bạn stake 1,000 coin A (giá $0.1/A) với lãi suất là 30%/năm. Tới khi các bạn nhận lãi thì tổng số Coin nhận được sẽ là 1,300 Coin A. Nhưng nếu giá chỉ còn $0.07/A thì tổng giá trị lúc này còn $91 đô la (thấp hơn $100 đô la đầu tư ban đầu).
Do đó lời khuyên ở đây là bất cứ khi nào bạn Staking một đồng Coin nào đó, bạn cần phải xem xét ứng dụng trong thế giới thực của nó. Nhiều đồng coin Staking được tạo ra chỉ để Staking.
Điều này không mang lại cho họ bất kỳ lợi thế cụ thể nào như một phương tiện thanh toán hoặc bảo hiểm rủi ro. Tỷ lệ phần thưởng có thể cao, nhưng tiềm năng sử dụng thấp, có nghĩa là bạn có thể nhận được những đồng tiền có giá trị thấp hoặc không có giá trị trong tương lai.
Những đều quan trọng cần chú ý khi Staking Coin
Tỉ lệ lạm phát
Được tính dựa trên tỉ lệ Coin mới sinh ra so với lượng Coin đang được lưu hành trên thị trường.
Trong Staking của cơ chế PoS, phần thưởng cho các Staker đến từ 2 nguồn là phí giao dịch và Block mới được sinh ra. Tức là, sẽ có lượng Coin mới được sinh ra đưa vào thị trường sinh ra lạm phát.
Tỉ lệ lạm phát này ảnh hưởng trực tiếp tới lượng lưu thông và giá của đồng Coin đó. Đối với các Coin có cơ chế PoS thì tỉ lệ lạm phát này luôn luôn có.
Thời gian khoá
Đây là khoảng thời gian mà Coin của bạn bị khoá và không thể được di chuyển. Thời gian này bạn có thể chọn ngay từ đầu. Thường các dự án sẽ cho các tuỳ chọn từ đầu. Ví dụ: 1 tháng, 3 tháng, hay 1 năm… Sau khoảng thời gian này các bạn mới có thể nhận lại lượng Coin đã tham gia Stake (bao gồm cả lợi nhuận).
Thời gian mở khoá
Thông thường bạn vẫn có thể dừng Staking trước thời gian quy định bằng cách sử dụng nút Un-Stake. Tuy nhiên, các bạn sẽ không thể nhận lại Coin ngay sau khi nhấn nút “Un-Stake” mà thường sẽ phải mất 1 khoảng thời gian nhất định.
Việc Un-Stake đột ngột có thể làm ảnh hưởng tới hoạt động bình thường của mạng lưới, do đó quy tắc này được đặt ra như 1 cách để giảm rủi ro và giúp hệ thống có thời gian xử lý nếu số lượng yêu cầu Un-Stake qúa lớn.
Ví dụ: Trong TomoChain, các Voter cho Masternode nếu muốn Unstake sẽ nhận được sau 48h. Còn đối với Masternode muốn dừng hoạt động, họ sẽ chỉ nhận được TOMO sau 30 ngày.
Lãi suất Staking
Đây là tỉ lệ lãi các bạn được nhận sau 1 khoảng thời gian Staking. Con số này càng lớn thì lượng Coin nhận được sau khi Stake càng lớn.
Tuy nhiên, để tối ưu nhất thì ngoài con số lãi suất cao chúng ta còn cần quan tâm tới các chỉ số khác nữa.
Số lượng tối thiểu để tham gia stake
Đây là lượng Coin tối thiểu để 1 User có thể bắt đầu tham gia Staking. Tuỳ vào từng dự án mà con số này có thể khác nhau.
Ví dụ: TomoChain yêu cầu 100 TOMO, Decred (DRC) cần tối thiểu 5 DRC để bắt đầu Staking.
Độ tuổi Coin
Là khoảng thời gian Coin được đem vào Stake cho đến lúc nó có thể tham gia việc Staking chính thức (thời gian mà Coin bắt đầu sinh lời). Tuỳ vào từng dự án, thời gian này có thể từ vài giờ tới vài ngày.
Weight (Độ tuổi Coin và số lượng Coin)
Weight bao gồm độ tuổi Coin và số lượng Coin. Ở đây bạn có thể hiểu nó như sức nặng của Coin.
Giá trị Weight này càng cao đồng nghĩa với lượng Coin càng lớn và thời gian Coin tham gia Stake càng lâu thì khả năng giành được quyền xử lý giao dịch và tạo khối càng lớn. Vì vậy, nó ảnh hưởng trực tiếp tới phần thưởng mà bạn sẽ nhận được trong tương lai.
